درک علت قند خون پایین بیش از تغییرات طبیعی، در کودکان

7فوریه 2020 - علت قند خون پایین در کودکان علیرغم تحقیقات بسیار بر روی عدم تعادل هورمون ها و خطاهای ذاتی متابولیسم سلولی همچنان درک نشده است. با وجود فراوانی آن، پیشرفت بسیار کمی در درک علل این بیماری از سال 1964، که برای اولین بار به آن هیپوگلیسمی کتوزی ایدیوپاتیک (IKH) اطلاق شد، صورت گرفته است. محققان دانشگاه Southern Denmark و بیمارستان دانشگاه Odense در دانمارک، اکنون جهش هایی را در چهار ژن جدید شناسایی کرده اند که به نظر می رسد IKH را توضیح دهد.

لیزا یک کودک دو ساله که با این بیماری مواجه است، غالباً دچار لرزش و تعریق، به خصوص در هنگام صبح می شود، سپس دچار حالت تهوع و استفراغ می شود و از خوردن امتناع می کند. مادرش، کارولین ، می داند که باید قبل از وخیم شدن وضعیت لیزا، کاری انجام دهد.برای جلوگیری از تشنج و از بین رفتن هوشیاری، کارولین با ناامیدی سعی در خوراندن نوشیدنی های غنی از قند به لیزا دارد، اما نهایتا مجبور به استفاده از ژل های قندی در داخل دهان لیزا و گاهی نیز تزریق داخل عضلانی گلوکاگون می شود. پس از این اقدامات لیزا بهبود می یابد، اما ساعاتی طول می کشد تا او بخواهد دوباره غذا بخورد و یا چیزی بنوشد.

دکتر Yazeid Alhaidan توضیح می دهد: این مشکل به دلیل سرعت بالای سوزاندن چربی در بدن لیزا اتفاق می افتد. دکتر Alhaidan سه سال تلاش کرده است تا علت ژنتیکی IKH را در کودکانی مانند لیزا کشف کند.

او می گوید: ذخایر قند در بدن لیزا به نوعی ناکارآمد هستند، بنابراین یک شب ناشتای نرمال بعد از انجام فعالیت بدنی زیاد در روز قبل می تواند برای تحریک افت قند خون کافی باشد، سپس بدن برای تولید انرژی شروع به سوزاندن سریع چربی می کند که منجر به تولید مواد سمی مانند استون می شود، و سبب می گردد که لیزا دچار حالت تهوع و استفراغ شدید شود. این وضعیت تغییر نمی کند تا زمانی که دوباره قند در بدن او سوزانده شود و کتون های حاصل از سوختن چربیها از بین بروند، و این می تواند چندین ساعت طول بکشد.

هیپوگلیسمی کتوزی ایدیوپاتیک (IKH) اغلب نسبتاً خفیف است و ممکن است به دلیل علایم بسیار محدود و ناچیز تشخیص داده نشده، باقی بماند. خوشبختانه اغلب با افزایش سن از بین می رود. اما انواع شدید آن، که گاهی اوقات بر روی چندین عضو خانواده تأثیر می گذارد، باعث شد که این تیم تحقیقاتی در مرکزComplex  Hypoglycemia در بیمارستان دانشگاه اودنس، بطور دقیق به بررسی ژنتیکی این افراد برای ارائه ی یک توضیح قابل قبول برای این بیماری بپردازند.

دکتر Alhaidan ادامه داد ما چهار ژن جدید را شناسایی کردیم که به نظر می رسد علت IKH را حداقل در 4 خانواده توضیح می دهد. من در هر 22،000 ژن در ژنوم انسان جستجو کردم و خوش شانس بودم که توانستم جهش هایی را در ژنهای NCOR1، IGF2BP1،SGLT2  وNEK11 ، در چهار خانواده ی مبتلا بهIKH  بیابم.

این ژن ها به روش های مختلفی با متابولیسم گلوکز مرتبط هستند و ممکن است قبلاً بعنوان ژنهای تاثیر گذار در افت قند خون شناخته نشده باشند. علل ژنتیکی شناخته شده ای در چهار خانواده ی دیگر شناسایی شد در حالی که هیچ جهشی در 9 خانواده ی دیگر مشاهده نشد.

اولین قدم به سمت داروهای جدید

پرفسور Henrik Thybo Christesen، استاد غدد درون ریز کودکان و رهبر مرکز هیپوگلیسمی پیچیده، می گوید: هر ژن درگیر در متابولیسم گلوکز و قند خون پایین مورد علاقه ی پژوهشگران دیابت است. درک علل ژنتیکی این مشکل در کودکانی مانند لیزا ممکن است اولین قدم در تهیه دارویی جدید علیه دیابت باشد.

پرفسور Christesen توضیح داد: در دیابت نوع 2 ، شما می خواهید قند خون را کاهش دهید. بنابراین اگر بتوانید دارویی را طراحی کنید که مانند جهش کشف شده در بیمارانی مانند لیزا عمل کند، ممکن است شما یک درمان موفقیت آمیز داشته باشید، به شرطی که سبب افت شدید قند خون نشود و عوارض جانبی آن قابل قبول باشد.

مطالعات بیشتری لازم است

پرفسور Klaus Brusgaard، استادیار زیست شناس مولکولی که رهبری این مطالعه را بر عهده داشت، خواستار احتیاط در مورد این نتایج شد. او گفت: اگرچه جهش در چهار ژن جدید به نظر می رسد شدید و بالقوه بیماری زا باشند، اما مطالعات بیشتری برای نشان دادن اهمیت عملکرد دقیق آنها لازم است.اگر سایر محققان بتوانند این جهش ها را در همان ژنها در سایر بیماران پیدا کنند، نیز مفید خواهد بود. تا آن زمان، ما فقط می توانیم آنها را ژنهای نامزد بنامیم. مطالعه ی ما ممکن است اولین مطالعه ای باشد که توضیحات ژنتیکی جدیدی را برای IKH ارائه کرده است. همچنین ممکن است این جهش ها به بسیاری از بیماریهای خاص منجر شوند که هر بیماری جدید نیز ممکن است درمان خاص خود را داشته باشد، به همین دلیل ما خواهان پزشکی فرد گرایانه و دقیق هستیم.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2020-02-unexplained-blood-sugar-children-variation.html

Scientific Reports(2020). DOI: 10.1038/s41598-020-58845-3